ด้วยว่าวันนี้แวะเข้าไปเยี่ยมห้อง กระบองเพชร ในพันทิป .. ได้อ่านปัญหาในการปลูกเลี้ยงกระบองเพชรของนักปลูกมือใหม่..ส่วนใหญ่น้อง ๆ มักมีปัญหาจากความไม่เข้าใจนิสัยของแคคตัส ทำให้การเลี้ยงที่เหมือนจะไม่ยาก..ดูยากขึ้นในทันที..... ทำให้นึกถึงตอนที่เรายังเป็นมือใหม่ ..ก็แทบถอดใจกับความเลี้ยงยากของนางมาแล้วเหมือนกัลลลล การเลี้ยงแคคตัส ..เราควรลบความทรงจำการเลี้ยงไม้ในเขตร้อนชื้นในบ้านเราออกไปก่อน และมาทำความเข้าใจ "นิสัย"ของแคคตัสก่อนเป็นอันดับแรก
แคคตัสหรือกระบองเพชรที่เป็นที่นิยมในหมู่ฮิปสเตอร์และไม่ฮิปสเตอร์ในปัจจุบัน (คือเลี้ยงกันทุกกลุ่ม แฮร่) เป็นไม้จากต่างประเทศ มีถิ่นอาศัยอยู่ในแถบทะเลทราย แดดจัดแต่อากาศแห้งและหนาวเย็น การปลูกเลี้ยง (ได้แก่ ดิน น้ำ แดด) จะแตกต่างจากไม้ในเขตร้อนชื้นอย่างบ้านเราโดยสิ้นเชิง
มาดูแต่ละเรื่องกัน
ถ้าจะบอกว่าแคคตัสไม่ชอบน้ำ.. อาจจะไม่ตรงกับความจริงเท่าไหร่ น่าจะพูดว่า "ไม่ชอบแฉะ" น่าจะตรงกว่า..
1. เค้าเป็นไม้อวบน้ำ ...อวบน้ำหมายความว่า อมน้ำไว้ในร่างนางเยอะ..ซึ่งถ้าในร่างนางมีน้ำเยอะแล้ว เรายังเติมน้ำให้นางเข้าไปอีก นางก็จะเน่าค่ะ ดังนั้น การให้น้ำที่ "พอดี"จะทำให้เค้าอยู่ได้อย่างแข็งแกร่ง (เหมือนสภาพที่เค้าอยู่ในธรรมชาติ) ไม่จากเราไปทั้งที่ยังไม่คุ้มค่าเงินที่จ่ายไป ..แคคตัสในไทยราคาสูงยังกับทอง..แอบบ่น..blockdit ไม่มี sticker ให้เราเลยหราาา
2. ถึงจะเป็นไม้อวบน้ำ แต่เค้าก็ชอบน้ำเท่าๆ กับไม้ทั่วๆ ไป เอ..อันนี้ขัดแยังกับข้อ 1 มั้ย ..คือข้อนี้เขียนขึ้นมาเพื่อเตือนน้อง ๆ ที่ชอบใช้ syringe รดน้ำกระบองเพชรโดยเฉพาะ ..คือ..ในการรดแต่ละครั้ง..ไม่ต้องรดน้ำเค้าน้อยจนเกินเหตุ หมายความว่ารดน้ำปริมาณเหมือนต้นไม้ทั่วไปที่เกิดและเติบโตในประเทศไทยค่ะ แต่รดน้ำ 3-5 วันครั้งก็พอ
3. ไม่ชอบน้ำขัง ไม่ชอบแฉะ ..ซึ่งเรื่องนี้ไปอยู่ในหัวข้อดินจร้า ผสมดินยังไงไม่ให้ดินแฉะ ..รดน้ำแล้ว น้ำไม่ขัง
ดังนั้น ควรรดน้ำ 3-5 วันครั้ง ปริมาณน้ำที่รด ..เท่ากับการรดน้ำต้นไม้ทั่วไปจ้า..
แดด
แคคตัสชอบแดด จึงควรเลี้ยงกลางแจ้ง รวมถึงจำนวนชม.ของการให้แดดก็เป็นสิ่งสำคัญ
หมายความว่า นอกจากเค้าจะชอบนั่งเล่นอยู่กลางแดดแล้ว..ยังชอบอยู่แบบนั้นเป็นเวลานาน ๆ อีกด้วย ..เพราะนางมีถิ่นกำเนิดในทะเลทรายจ้าาา ...
ดังนั้น การหาที่วางที่เหมาะสม..คือมีชั่วโมงแดดนาน ๆ จึงเป็นสิ่งควรทำ..แต่ถ้าบ้านเรามีแดดน้อยจริง ๆ ไม่จำเป็นต้องยกไปย้ายมาตามแดดนะคะ..เอาแค่ว่าตรงที่มีแดดนานที่สุดก็พอ..ถึงแม้จะมีแค่ 2 ชม.ก็ตาม...แต่ก็ต้องยืดเวลารดน้ำให้ยาวกว่าเดิม เช่น อาจจะเป็น 4 วันครั้ง โดยพิจารณาความโปร่งของดินร่วมด้วย..ยากจัง..55 ..ไม่ยากนะคะ แต่ต้องใช้เวลาทำความเข้าใจ..
อ้อ...เรื่องของแดดยังไม่หมดแค่นี้...คำว่า "เลี้ยงกลางแดด" ไม่ใช่กลางฝนนะจ๊ะเด็ก ๆ ..ก็คือถ้าเราเลี้ยงวางไว้กลางแจ้ง เมื่อฝนมาน้องก็จะไม่ได้ตากแดดเพียงอย่างเดียว แต่ก็จะตากฝนเด้วยเหมือนกัน ..แล้วยังไง..โดนฝนในไทยเข้าไป 2-3วันติดกัน น้องก็จะกลับดาวจร้าาา จึงจำเป็นต้องมีเรื่องของการสร้างโรงเรือนกระบองเพชรเข้ามาเกี่ยวข้อง..แต่ในเบื้องต้น เริ่มเลี้ยงใหม่ ๆ หาทำเลๆดี ๆ ที่มีแดด แต่ไม่โดนฝนก็น่าจะพอ ไม่ต้องลงทุนอะไรมากมายขนาดนั้น
ดิน...ชอบดินโปร่งๆ น้ำไม่ขัง ไม่แฉะ
ดินที่เราใช้ปลูกต้นไม้ในบ้านเรา ไม่ค่อยเหมาะกับแคคตัส เพราะไม้ที่ปลูกในบ้านเราเป็นไม้ที่ชอบร้อนชื้น ชอบดินที่เก็บความชื้นได้นาน ๆ ซึ่งแคคตัสไม่ชอบเลยยย ขอบอก..แล้วดินโปร่งๆ คืออะไร
ดินโปร่ง ๆ คือดินที่น้ำสามารถไหลผ่านได้ดี ไม่เก็บความชื้นไว้ในปริมาณที่มากเกินไป ..
แล้วจะทำอย่างไรให้ดินโปร่ง ...เอาดินทั่วไปนั่นแหละมาร่อน (จะได้เป็นผงละเอียด) และนำมาผสมกับวัสดุปลูกอื่น ๆ เพิ่มความโปร่งให้ดิน เช่น หินภูเขาไฟ เวอร์มิคูไรท์ เพอไลท์ หรืออื่น ๆ
แต่ถ้าหาพวกนี้ไม่ได้ หรือราคาแพงเกินไป ก็ใช้พวกถ่านทุบ ทรายก่อสร้างมาผสมแทนได้จ้า
*ส่วนผสมของดิน หาได้จาก internet มีข้อมูลมากมายและหลากหลายสูตรมาก ๆ จ้า
กระถาง
กระถางก็มีส่วนสำคัญกับการเลี้ยงแคคตัส
ขนาด ควรใช้กระถางขนาดเล็ก กระถางที่ใหญ่เกินไปจะทำให้ความชื้นในดินมีมากเกิน หรืออาจจะทำให้ดินแฉะเกินไป รากเน่าได้จ้า
ประเภทของกระถาง กระถางพลาสติกจะระบายความชื้นในดินได้ช้ากว่ากระถางดินเผา แต่การดูแลอาจจะไม่ต่างกันมากนัก
*สิ่งสำคัญที่จะแนะนำคือไม่ควรใช้กระถางเซรามิค เพราะอมความร้อนมากเมื่อวางตากแดดอาจจะส่งความร้อนสู่ต้นไม้ ทำให้สุกได้..ตายนึ่งจ้า...
ทั้งหมดทั้งมวลที่กล่าวมานั้น คือ ดิน น้ำ แดด มีความสัมพันธ์กันเป็นวงกลมจร้า..เช่น
- ถ้าดินโปร่งมาก และได้ชั่วโมงแดดนานๆ ต่อวัน การรดน้ำอาจจะเป็น 3 วันครั้ง
- ถ้าดินโปร่งมาก แต่ชั่วโมงแดดน้อย การรดน้ำอาจจะป็น 4 วันครั้ง เพื่อให้ความชื้นในดินหมดไปก่อนที่จะรดน้ำครั้งถัดไป
- ถ้าดินโปร่งน้อย (ไม่แนะนำ) แดดเยอะ การรดน้ำก็อาจจะเป็น 4-5 วันครั้งได้
ดูเหมือนยุ่งยากเนอะ..แต่ถ้าเริ่มจากความเข้าใจ..ต่อไปเราจะรู้ได้เองว่า ..จะเลี้ยงดูเค้าอย่างไร..โดยไม่ต้องมาเปิดตำรา..ไม่ต้องมาคิดว่า เราเลี้ยงในแบบไหน และต้องรดน้ำกี่วันครั้ง..
ดังนั้น ..เข้าใจก่อน..ซึ่งค่อยๆ เข้าใจไปก็ได้ เลี้ยงตายบ้างก็ไม่เป็นไร เป็นเรื่องปกติ...
สิ่งสำคัญอีกอย่างคือปุ๋ยและแมลงโรคพืชต่าง ๆ ใน cactus ก็มีเยอะไม่แพ้พืชใด ๆ ขอแปะไว้ก่อน จะมาเล่าให้ฟังทีหลังจร้า..
